Op 4 februari 2019 nam Jan Jacobs op zijn route naar het werk een foto van de opkomende zon. Hij deelde het beeld via social media en het werd opgemerkt door Patricia Van Cutsem, zangeres, zangcoach en klankheler. Of ze de foto mocht gebruiken als visuele inspiratie bij één van haar geïmproviseerde nummers? Dat mocht. Patricia droeg het lied op aan Iona vzw. We belden haar op voor een gesprekje.
Wat is jouw link met Iona?
Patricia: “Marie, een van Jans dochters, zit samen in de klas met onze oudste zoon, Louis. Een viertal jaar geleden is de klas op uitstap getrokken naar Iona. Dat bezoek heeft een sterke indruk nagelaten op Louis. Hij vertelde over alle mooie dingen die er gebeuren, de lekkere soep die ze hadden gegeten, de koeien en over een soort tempeltje in de tuin. Hij heeft het nog lang gehad over hoe mooi en magisch de plek was, omringd door zoveel natuur.”
Sinds vorig jaar deel je regelmatig geïmproviseerde nummers via Soundcloud en Facebook.
“Het is gestart als een uitdaging. Ik wilde meer zichtbaar leren zijn en authentiek met anderen durven delen wat ik doe, voorbij perfectionisme en verwachtingen. Het delen van mijn improvisaties bracht iets in beweging. In januari 2019 ben ik ermee online gegaan; vijf maanden later gaf ik een eerste solo-concert. Het is bevrijdend om met anderen te delen wat ontstaat in het moment en om de verbinding te ervaren die zo ontstaat. De nummers blijken mensen te beroeren.”
Een van die nummers droeg je op aan Iona vzw. Hoe is dat gegaan?
“Als je op Soundcloud een nummer uploadt, kun je daar een beeld bij plaatsen. Wanneer ik mooie beelden op social media zag voorbijkomen, vroeg ik aan de makers ervan of ik die mocht gebruiken bij mijn nummers. In februari vorig jaar deelde Jan een foto die hij had gemaakt tijdens zijn ochtendlijke fietstocht naar Iona. Een zalig beeld: het ochtendgloren vol belofte vormt een mooi contrast met de nog stille en lege weg. Jan vond het meteen prima dat ik zijn beeld gebruikte. De compositie die ik erbij creëerde, kreeg de naam Nirega. Ni, re en ga zijn drie toonafstandsbenoemingen uit de Indische raga. Het nummer is bijzonder voor me: het wordt mijn eerste single.”`
Momenteel zijn al je live concerten en zangworkshops noodgedwongen stilgelegd. Je online improvisaties blijf je wel delen?
Patricia: “Ja. Mensen vragen er ook naar. Het is mooi om mijn klanken te mogen delen als medicijn voor wie het nodig heeft. Door al zingend en musicerend in verbinding te komen met meer harmonie, kan ik die energie ook aan anderen doorgeven. Ik krijg ook regelmatig de vraag om voor een specifiek iemand een lied te improviseren. Dan tune ik in op de vraagsteller, live of op afstand, en laat ik de klanken komen die willen ontstaan. Mensen mogen raken en helen met klank is ontzettend mooi werk.”
Je geeft ook al jaren, zowel individueel als in groep, natuurstemcoaching. Wat stellen we ons daarbij voor?
“Het is een manier om mensen weer bij hun authentieke stem te laten komen. Door innerlijke blokkades te overwinnen, verbinden ze zich opnieuw met hun meest natuurlijke stem. Dat is een krachtig en soms haast magisch proces. Het brengt je voorbij typische onzekerheden als ‘Kan ik wel zingen?’ en ‘Klink ik wel juist?’. Het laat je toe om opnieuw op een spontane manier je stem te gebruiken, voorbij elk oordeel. Ik ben blij dat ik doorheen de jaren al zoveel mensen opnieuw aan het zingen heb mogen brengen. Vorige week vertelde iemand me nog dat het de 94ste verjaardag van haar moeder was. Omdat ze niet bij haar langs mocht gaan, is ze voor haar raam gaan zingen, zomaar midden op straat. Ze vertelde dat ze zo dankbaar was dat ze dat dankzij de coaching gedurfd had. Ook vertellen mensen me weleens dat ze gezongen hebben op het sterfbed van hun geliefde. En dat het zo’n ontroerend mooi geschenk is, niet alleen voor de stervende, maar ook voor zichzelf. Authentiek durven zingen is een manier om je te verbinden, met een deel van jezelf en — als je samen of voor iemand zingt — met de ander. Zeker in tijde als deze is dat ontzettend belangrijk. Als je met je klank een intentie verbindt, kan het echt een medicijn zijn.”
Kunnen we de kracht van samen klank maken ook op een eenvoudige manier inzetten in de leefgroepen op Iona? En zo ja, heb je tips?
“Zeker. Je kunt als groep in een cirkel gaan staan of zitten en eerst samen ademen. Dan beweeg je naar de ‘haaaa’ klank, door een ‘a’ te laten klinken bij het uitademen. En vervolgens kan iedereen zacht en spontaan andere klanken laten komen en creëer je met z’n allen een klankbubbel. Zo kun je het ook kaderen: we vullen samen de ruimte met een bubbel van klank. Je kunt dat gerust een vijf- tot zevental minuten laten duren. Als de klank weer uitdooft, is het mooi om nog even samen in de stilte te zijn en de klanken te laten nazinderen. Zo kun je voelen hoe je samen de energie in de ruimte hebt veranderd. Dat rustmoment is rijk. Het laat je toe tot de essentie van de klank te komen en die kwaliteit met elkaar te delen. In tijden als deze, waarin veel stress en angst naar binnen sijpelt, kan het samen klank maken ons helpen om weer rust, vreugde en verbinding in onze huizen te brengen. Het brengt ons dichter bij onszelf en bij elkaar.”
Hier kun je het nummer beluisteren dat Patricia opdroeg aan Iona.soundcloud.com/patricia-van-cutsem — www.patriciavancutsem.com.
Dankbaar voor dit fijne gesprek en de inspirerende foto van Jan.