Duidelijke, positieve voorlichting rond relaties en seksualiteit is welkom en nodig, zeker voor opgroeiende jongeren en al wie hen in in hun ontwikkeling begeleidt. In samenwerking met Annelies Adriaensen van Vrij Bewust organiseren we dit voorjaar bij Iona een aantal informatiesessies rond seksualiteit voor respectievelijk onze jongeren en volwassenen en hun begeleiders.
Annelies, in maart gaf je een online infosessie voor onze begeleiders. Welke thema’s kwamen daarbij aan bod?
Annelies Adriaensen: “We hebben het onder andere gehad over seksualiteit binnen de emotionele ontwikkeling. Hoe ziet een gezonde seksuele levensloop eruit voor mensen zonder een beperking, van bij de geboorte tot in de ouderdom? Wat zijn normale seksuele gedragingen? Wat zijn eventuele moeilijkheden? Vervolgens hebben we meer specifiek ingezoomd op het vlaggensysteem ‘Buiten de lijnen’. Dit is een tool die specifiek is ontwikkeld voor professionals die werken met jongeren met specifieke noden. Het systeem wordt onder andere toegepast in initiatieven voor mensen met een beperking, bij vluchtelingen en in de bijzondere jeugdzorg. Deze mensen hebben het soms moeilijker om grenzen aan te geven en om helder te zien wanneer iemand anders een grens aangeeft. Het vlaggensysteem helpt begeleiders om gepast te leren reageren op seksueel gedrag en leert hen hoe ze met eventueel grensoverschrijdend gedrag kunnen omgaan. Ook voor de doelgroep bij Iona is het een heel bruikbare tool. Ik heb de begeleiders wegwijs gemaakt in het systeem, de verschillende kleurcodes toegelicht en handvatten aangereikt rond hoe ze ermee kunnen werken.”
Waarom is deze vorming belangrijk?
Annelies: “Met de sessies voor begeleiders willen we vooral manieren aanreiken om zo objectief mogelijk naar een situatie te kijken, om er vervolgens adequaat intern op te kunnen reageren. Hoe kun je omgaan met overschrijdend gedrag zonder in een kramp te schieten? Hoe kun je op een neutrale en constructieve manier overleggen met je team en de situatie correct verder oppakken? Door deze vormingen te geven, zorgen we ervoor dat begeleiders alle handvatten in huis hebben om vragen rond seksualiteit gericht in hun team te bespreken en er vervolgens bewust mee om te gaan. Het vlaggensysteem en de daarbij horende kleurcodes helpen om objectief in te schatten wat gezond gedrag is en wat niet, wat kan en wat niet.”
De vorming voor de volwassenen staat nog op de planning, maar je gaf ondertussen wel al enkele groepssessies voor de jongeren bij Iona.
Annelies: “Ja, met hen heb ik vooral gewerkt rond een aantal concrete voorbeelden. We hebben gekeken naar specifieke situaties die worden uitgebeeld op de kaarten in het vlaggensysteem. Daarbij was de vraag vooral: “Wat gebeurt hier?” En vervolgens: “Is wat hier gebeurt goed of niet goed? Hoe kun je er op een goede manier mee omgaan?”
Het is niet de bedoeling dat de cliënten de verschillende kleurcodes van het systeem leren herkennen. Wel leer ik hen nadenken over hun gedrag en over de signalen die anderen geven. Zo leren ze inzien wat oké en gezond is en wat niet. Ik leer hen ook hoe ze situaties zodanig kunnen aanpakken dat ze noch over hun eigen grenzen laten gaan, noch die van anderen overschrijden.”
Merk je openheid bij de bewoners om hierover in dialoog te gaan?
Annelies: “Toch wel. Natuurlijk stond niet iedereen er meteen voor open, maar de meesten hebben oprecht goed meegewerkt. Het is natuurlijk ook altijd wat afwegen en aanvoelen in functie van de groep hoe je het aanpakt en wat je precies brengt. Maar het is belangrijk het taboe rond seksualiteit weg te werken en het thema open en eerlijk te bespreken. Als jongeren in hun puberteit komen, experimenteren ze. Dat hoort bij die levensfase. Door hen daarin te begeleiden, kunnen ze zich op een gezonde manier kunnen ontwikkelen. Bij mensen met een beperking is het extra belangrijk hier aandacht voor te hebben. Ze kunnen een situatie zelf niet altijd goed inschatten en ze weten vaak ook niet hoe ze kunnen duidelijk maken dat ze iets niet willen. Ze hebben er doorgaans ook geen besef van dat iemand trauma’s op seksueel vlak kan oplopen of hoe je ervoor kunt zorgen dat het niet zo ver hoeft te komen. Hen daarin bewust en wegwijs maken via heldere informatie en educatie is dus zinvol en nodig.”
Meer weten? www.vrijbewust.be