Een centraal onderdeel van de sociaaltherapeutische zorg is het vormgeven van het recht op zinvol werk. Onze volwassen bewoners doen in de dagbesteding niet aan bezigheidstherapie. Samen met onze medewerkers creëren ze volwaardige, kwalitatieve producten die een meerwaarde zijn voor onze eigen zorggemeenschap en bij uitbreiding voor de wereld.
In de sociaaltherapie — de antroposofisch geïnspireerde zorg voor volwassenen met een verstandelijke beperking — ligt de nadruk niet op het corrigerend werken in de fysieke laag. Wel richten we ons op het creëren van een heilzame omgeving waarin onze bewoners zich, in en door het leven in de gemeenschap, optimaal kunnen ontwikkelen.
Het recht op zinvol werk maakt daar integraal deel van uit. Het werk op Iona wordt zodanig vormgegeven dat het het gezonde, volwassen deel in de mens aanspreekt. Het nodigt onze cliënten als het ware uit om de eigen beperking te overstijgen, door zich met een zo groot mogelijke zelfstandigheid dienstbaar te maken aan een proces.
Geen passieve zorgontvangers
In onze werkgebieden gaan zowel onze volwassen bewoners aan de slag, als een aantal extern wonende mensen die naar de dagbesteding komen. Iedereen die in een werkgebied op Iona aan de slag is, wordt als een volwaardige medewerker beschouwd, die naar eigen vermogen bijdraagt aan het geheel. Waar mogelijk wordt ook met eenzelfde groep mensen de hele productiecyclus doorlopen: van idee tot hoogwaardig afgewerkt eindproduct.
De bewoners en cliënten worden uitgenodigd om hun mogelijkheden zoveel mogelijk aan te spreken en daarbij ook eigen grenzen te verleggen. Ze maken niet zomaar iets. Ze dragen iets bij dat nodig is in de wereld. Zo nemen ze ook echt hun plek in de wereld in. Aangezien de producten in sommige werkgebieden ook binnen een bepaalde tijd af dienen te zijn voor verkoop, op bijvoorbeeld een markt, plaatst het werk de mensen ook in de tijd.
Het werk wordt niet vormgegeven als een therapeutisch proces, maar het heeft wel therapeutische effecten. Het samen creëren van een volwaardig product dat aan bepaalde kwaliteitsnormen moet voldoen, is genezend. Onze cliënten ervaren in het werk dat ze kwaliteiten hebben en ertoe doen, dat ze iets waardevols bijdragen aan een groter geheel. Alle producten die ze maken, zijn kwalitatief en vormen een meerwaarde voor onze eigen gemeenschap en bij uitbreiding voor de wereld. Dit verruimt het zelfbeeld en vermijdt dan mensen passieve zorgontvangers worden.
Liefde voor het vak
De begeleiders die onze werkgebieden aansturen, zijn vakmensen. Ze kennen hun ambacht en zijn in staat om, vanuit hun eigen liefde voor het vak, de medewerkers mee te nemen in de werkstroom. De verhouding is er tijdens de werkuren dan ook geen van opvoeder en zorgvrager. Er wordt een sociaal klimaat gecreëerd waarin collegialiteit ontstaat: wij maken samen een mooi product. Sommige cliënten nemen omwille van hun beperking een schijnbaar zeer kleine taak op. Anderen maken zich een ambacht echt eigen en zijn in staat om met een zeer hoge graad van zelfstandigheid de verschillende stappen te doorlopen die nodig zijn om tot een volwaardig eindproduct te komen. Wat iemands bijdrage ook is, ze wordt als waardevol beschouwd. Ze wordt gezien, erkend als noodzakelijk onderdeel binnen het geheel en ook op die manier benoemd en zichtbaar gemaakt in onze zorggemeenschap. Het krijgen van erkenning voor de eigen bijdrage, bekrachtigt het positieve zelfwaardegevoel.
Zorg voor de mens, zorg voor de aarde
De producten die onze bewoners maken, zijn kwalitatief en ambachtelijk vervaardigd. Er wordt uitsluitend gewerkt met natuurlijke materialen en het productieproces verloopt zo milieuvriendelijk mogelijk. Naast zorg voor de mens is ook zorg voor de aarde ook in onze werkgebieden in alles aanwezig. Die zorg voor de aarde is het meest duidelijk zichtbaar in onze tuinwerking, waar we zeer actief en tastbaar met de aarde en haar elementen aan de slag gaan.
Ritmisch aan de slag
Een gezonde ritmische beweging in het gemeenschapsleven zorgt voor een gezonde ritmische beweging in de mens. Dat is ook in de werkgebieden het geval. De medewerkers begeven zich samen met de cliënten op een ritmische en voorspelbare manier door de dagen, weken, seizoenen en jaren. Dat steeds voorspelbaar herhalend patroon creëert rust, duidelijkheid en veiligheid.
Het werk versterkt onze bewoners ook in hun gevoel van competentie. Door het kennen van de planning en hun eigen rol daarin, kunnen ze zich met meer overzicht, zekerheid en zelfstandigheid doorheen de dagen bewegen.
Via het werk verbonden met de wereld
Via het werk nemen onze volwassen cliënten niet alleen een zinvolle rol op in de gemeenschap. Het werk biedt ook mooie kansen om bruggen te bouwen naar de wereld. De producten die in de werkplaatsen vervaardigd worden, zijn momenteel vooral bestemd voor intern gebruik in de gemeenschap. Maar onze medewerkers in de werkgebieden bouwen ook actief aan externe werkgerelateerde samenwerkingsverbanden. Onze bakkerij werkt deels aan externe bestellingen en onze bewoners trekken ook geregeld de wereld in om hun producten en diensten aan een breder publiek aan te bieden. Samen met je zelfgebakken broden of koekjes op een lokale markt staan, zorgt niet alleen voor beroepstrots, maar ook voor mooie, wederzijds voedende ontmoetingen. Het verruimt de horizon van onze bewoners, niet alleen buiten de grenzen van hun eigen beperking, maar ook voorbij de grenzen van hun directe leefsfeer in onze gemeenschap.
Op deze manier dragen we ook actief bij aan een maatschappij waarin mensen met een beperking zichtbaar aanwezig zijn en en in al hun kwaliteiten geaccepteerd en gewaardeerd kunnen worden.
Extern aan het werk
Naast het werken binnen onze eigen werkgebieden (de bakkerij, de verskeuken, de kaarsenmakerij, de mattenvlechterij, het creatief atelier en de tuinwerking), wordt voor sommige cliënten ook gezocht naar plekken buiten Iona waar zij een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Enkele van onze volwassen bewoners gaan op regelmatige basis vrijwillig aan de slag in lokale organisaties of scholen. Ze staan in voor ondersteunende taken op bijvoorbeeld een boerderij, in een kinderdagverblijf, bij een onthaalmoeder, in een vereniging voor natuurbehoud of in een klas.